Շիրակի ժողովրդական երգերի ուսումնասիրության խնդիրները երաժշտական ֆոլկլորագիտության առանձնահատկությունների համատեքստում
Բանալի բառեր-:
Շիրակ, ժողովրդական երգ, ուսումնասիրություն, ավանդույթ, համատեքստ, մեկնաբանությունԱմփոփում
Ազգագրական շրջանների երաժշտական բանահյուսության ուսումնասիրությունը հայ բանահյուսության արդի խնդիր է։ Այս ուղղությամբ մշակված աշխատությունների հիման վրա հրատարակված արժեքավոր ժողովածուները, անհատական ուսումնասիրությունները և հոդվածները ներկայումս էլ ավելի են ընդլայնում երաժշտագիտության սահմանները, պահանջում են խընդիրների լուծման մեթոդաբանական նոր մոտեցումներ, համեմատական վերլուծության ժամանակակից մեթոդներ, որոնք կհանգեցնեն երաժշտության գեղարվեստական նոր գնահատականների Շիրակի երաժշտական բանահյուսությունը հայ ժողովրդական երաժշտության ամենահարուստ գանձարաններից է, որտեղ դարավոր հնության խոր դրոշմ ունեն ժողովրդական բազմաթիվ երգեր, գործիքային նվագներ և երաժշտական ստեղծագործություններ՝ աչքի ընկնելով են զարմանալի մաքրությամբ։ Դրանցից շատերը դեռ պահպանում են իրենց նշանակությունը, քանի որ ժողովրդական գեղարվեստական մտածողության արդյունք են։ Իհարկե, բանավոր փոխանցված բազմաթիվ երաժշտական ստեղծագործությունների ակունքները գնում են պատմական Հայաստանի խորքերը՝ Մուշի, Ալաշկերտի, Կարինի և այլ գավառներ։ Այս ծավալուն նյութի համեմատական վերլուծությունը նոր հետազոտական հեռանկարներ է բացում: Նույն ժանրի կամ մեկ երգի մի քանի տարբերակների համեմատական վերլուծությամբ կարելի է հետևել ժանրի զարգացմանը կամ, ընդհակառակը, երգի աղավաղման ընթացքին։ Ա.Ափինյանի մոտ երկու տասնյակ հոդվածներ և հրապարակումներ նվիրված են Շիրակի ծիսական երգերի արդիական խնդիրներին, մարզի առանձին գյուղերի երաժշտական և պատմական նկարագրությանը, ժողովրդական կատարողական արվեստի և գործիքավորման առանձնահատկություններին, օրորոցային երգերի հորինվածքային և մետրական որոշ խնդիրներին, ինչպես նաև արդի Շիրակի երաժշտական բանահյուսության ուսումնասիրության կարևոր հարցերին:
Հղումներ
Բրուտյան Ա., Ռամկական մրմունջներ, Ալեքսանդրապոլ, 1904 թ.:
Ս. Մելիքյան, Ա. Տեր-Ղևոնդյան, Շիրակի երգեր, Թիֆլիս, 1917 թ.:
Ս. Մելիքյան, Գ. Գարդաշյան, Վանա ժողովրդական երգեր, Եր., 1927 թ.:
Թալին (կազմողներ՝ Ա. Փահլևանյան, Ա. Սահակյան), Եր., 1984 թ.:
Ա. Փահլևանյան, Հայրենի երգեր, Եր., 1980 թ.:
Հ. Չոլակյան, Քեսապի ժողովրդական երգարվեստը, Հալեպ, 1980 թ.:
Մ. Մանուկյան, Մարտունու շրջանի ժողովրդական երգեր, Եր., 1997 թ.:
Կոմիտաս, Ազգագրական ժողովածու, հատ. I, Եր., 1935 թ.:
Կոմիտաս, Ազգագրական ժողովածու, հատ. II, Եր., 1950 թ.:
Մելիքյան Ս., Տեր-Ղևոնդյան Ա., Շիրակի երգեր, Թիֆլիս, 1917 թ.:
Կոմիտաս, Հոդվածներ և ուսումնասիրություններ, Եր., 1941 թ.:
Կոմիտաս, Հոդվածներ և ուսումնասիրություններ, Եր., 1941 թ.:
Տիգրանյան Ն., Հոդվածներ, հուշեր, նամակներ, Եր., 1981 թ.:
Բրուտյան Մ., Էջեր հայ քաղաքային կատարողական արվեստի պատմությունից, Եր., 2001 թ.:
Սահակյան Ա., Փահլևանյան Ա., Թալին, ժողովրդական երգերի ժողովածու, Եր., 1984 թ.:
