ՌՈՄԱՆՈՎՆԵՐԻ ԵՐԵՎԱՆՅԱՆ «ԲԵԽՇՏԱՅՆ» ՍՊԻՏԱԿ ՌՈՅԱԼԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ ՔԱՂԱՔՈՒՄ ԴԱՇՆԱՄՈՒՐԱՅԻՆԱՎԱՆԴՈՒՅԹՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՏԵՔՍՏՈՒՄ
Բանալի բառեր-:
Երևան, դաշնամուրային արվեստ, ռոյալ, Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա,, Ռոմանոս Մելիքյան, Անուշավան Տեր-Ղևոնդյան, Նիկոլայ Միխայլովիչ Ռոմանով, «Բեխշտայն»Ամփոփում
XX դարի երրորդ տասնամյակը Հայաստանի նորագույն պատմու յան էջերում մնաց իմասնավորի իբր և հանրապետությունում ակադեմիական երաժշտական կրթության սկզբնավորման ժամանակաշրջան: ՀԽՍՀ լուսավորության ժողովրդական կոմիսարիատի հրավերով 1926 թ. հայրենիք եկած կոմպոզիտոր Անուշավան Տեր-Ղևոնդյանը դարձավ Երևանի երիտասարդ կոնսեր վատորիայի երրորդ ռեկտորը (1.էջ 60, 62): Բյուր հոգսերի հետ մեկտեղ նորանշանակ ղեկավարի առջև ծառաած էր նաև որակյալ երաժշտական գործիքներ հայթայթելու խնդիրը: Այսպես,իր պաշտոնավարման սկզբնական շրջանում Տեր-Ղևոնդ յա նը երաժշտանոցի դահլիճի համար ձեռք բերեց մի համերգային ռ յալ,որը բացառիկ էր թե՛ իր «իշ խանական» անցյալով, թե՛որակով և թե՛ արտաքինով:
Հղումներ
Գիլինա Ե.Ի., Անուշավան Տեր-Ղևոնդյան, Եր., Հայպետհրատ,1962 թ.,117 էջ: Gilina E. I., Anushavan Ter-Ghevondyan, Yer.,Haypethrat, 1962 th., 117 ej.
Апоян Ш. А., Из истории фортепианной культуры Армении /Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա.երաժշտագիտական աշխատությունների ժողովածու, գիրք Բ,Եր., 2003 թ., էջ 65-76: Apoyan Sh. A., Iz istorii fortepiannoj kul’tury Armenii /Yerevani Komitasi anvan petakan kon ser vato ria. Erazhshtagitakan ashkhatuthyunneri zhoghova tsu”, girq B,Yer., 2003th., ej 65-76.
Հակոբյան Թ. Խ., Երևանի պատմությունը (1801-1879 թթ.), Եր., Երևանի համալսարանի հրատ., 1959 թ., 672 էջ: Hakobyan Th. Kh., Yerevani patmuthyun’ (1801-1879 thth.), Yer.,Yerevani hamalsarani hrat., 1959 th., 672 ej.Հակոբյան Թ. Խ., Երևանի պատմությունը (1879-1917 թթ.), Եր., Երևանի համալսարանի հրատ., 1963 թ., 607 էջ: Hakobyan Th. Kh., Yerevani patmuthyun’ (1879-1917 thth.), Yer.,Yerevani hamalsarani hrat., 1963 th., 607 ej.
Ափոյան Շ. Հ, Հայկական դաշնամուրային արվեստի պատմություն (1850-1920). դասագիրք, Եր., ԵՊԿ հրատ., 2006 թ., 168 էջ:Aphoyan Sh. H., Haykakan dashnamurayin arvesti patmuthyun (1850-1920). dasagirq, Yer., YPK hrat., 2006 th., 168 ej.
//Պսակ, 1882 թ., 1 մայիսի, թիվ 10: //Psak, 1882 th., 1 mayisi,thiv 10.
Նազարյան Ս. Ս., Երևանի պար բերական մամուլը (1880-1917 թթ.), Եր., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1986 թ., 205 էջ: Nazaryan S. S., Yerevani prberakan mamul’ (1880-1917 thth.), Yer.,HSSH GA hrat., 1986 th., 205 ej.
//Эриванскiя объявленiя, 1910, 24 iюля, #56. //Erivanskiya ob’yavleniya”, 1910, 24 iyulya, #56.
//Эриванскiя объявленiя, 1909, 13 мая, #28. //Erivanskiya ob“yavleniya, 1909, 13 maya, #28.
//Эриванскiя объявленiя, 1914, 29 апреля, #35. //Erivanskiya ob“yavleniya”, 1914, 29 aprelya, #35
//Эриванскiя объявленiя, 1910, 9 октября, #72. //Erivanskiya ob“yavleniya, 1910, 9 oktyabrya, #72.
Будагян А. Г., Маилян Г., Вильгельм Шперлинг, Ер.: Артдрук, 2016, 128 с. Budagyan A. G., Mailyan G., Vil’gel’m Shperling, Yer.: Artdruk, 2016, 128 s.
Апоян Ш. А., Страницы истории фортепианной культуры Армении /В кн.:Апоян Ш.А., Незабываемые имена, очерки опианистах-армянах, Ер.:Изд-во ЕГК, 2008, 228 с.Apoyan Sh. A., Stranitzi istorii fortepiannoj kul?tury Armenii /Vkn.: Apoyan Sh., Nezabyvжemye imena, ocherki o pianistakharmyanakh, Yer.: izd-vo YGK, 2008, 228 s
Վարդանյան Գ. Վ., Մշակույթը Հայաստանի առաջին Հանրապետությունում (1918-1920 թթ.), Եր.,ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն»հրատ., 2003, 156 էջ: Vardanyan G.V., Mshakuyth’ Hayastani arajin Hanrapetuthyunum (1918-1920 thth.), Yer., HH GAA “Gituthyun” hrat., 2003, 156 ej.
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նիստերի արձանագրություններ. 1918-1920 թթ., Եր., Հայաստանի ազգային արխիվ, 2014, 628 էջ: Hayastani Hanrapetuthyan kar’avaruthyan nisteri ardzanagruthyunner. 1918-1920 thth.,Yer., Hayastani azgayin arkhiv, 2014, 628 ej.
Յերեմյան Ա., Հ.Խ.Ս.Հ. Կոնսերվատորիան (հնգամյակի առթիվ)//Արվեստ, 1927 (Բ տարի),հունվար-փետրվար-մարտ, թիվ 3-4,էջ 1-5: Yeremyan A., H.Kh.S.H. Konservatorian (hngamyakiar’tiv) //Arvest, 1927 (B tari), hunvar-phetrvar-mart, thiv 3-4,ej 1-5.
Միրզայան Մ., Ռոմանոսը, /Ռոմանոս Մելիքյան. հոդվածներ,նամակներ, հուշեր, Եր., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1977, էջ 142-144:Mirzayan M., Romanos’, /Romanos Meliqyan. Hodvatsner,namakner, husher, Yer., HSSH GA hrat., 1977, ej 142-144.
Զորյան Ստ., Հուշերի գիրք, Եր., Հայպետհրատ, 1958, 345 էջ:Zoryan St., Husheri girq, Yer., Haypethrat, 1958, 345 ej.
Աթանասյան Ա. Ն., Հուշեր /Ռոմանոս Մելիքյան. հոդվածներ,նամակներ, հուշեր, Եր., ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1977, էջ 177-190:Athanasyan A. N., Husher /Romanos Meliqyan. Hodvatsner,namakner, husher, Yer., HSSH GA hrat., 1977, ej 177-190.
Հրաման թիվ 70 «Երաժշտական գործիքների ցուցակագրման,հաշւառքի եւ բռնագրաւման մասին» /Հ.Ս.Խ.Հ. դեկրետների եւ հրամանների ժողովածու, պրակ I. 1920 թ. նոյեմ բերի 29—1921 թ.փետրւարի 18, Էջմիածին, 1921, էջ 45: Hraman thiv 70“Erazhshtakan gortsiqneri tzutzakagrman, hashvarqi evbr’nagravman masin” /H.Kh.S.H. dekretneri ev hramannerizhoghovatsu, prak I. 1920 th. Noyemberi 29 — 1921 th. Phetrvari 18, Ejmiatsin, 1921, ej 45.
Հրաման թիվ 100 «Երաժշտական գործիքների բռնագրաւման մասին» /Հ.Ս.Խ.Հ. դեկրետների եւ հրամանների ժողովածու,պրակ I. 1920 թ. նոյեմ բերի 29 — 1921 թ. փետրւարի 18,Էջմիածին, 1921, էջ 73: Hraman thiv 100 “Erazhshtakan gortsiqneri br’nagravman masin” /H.Kh.S.H. dekretneri ev hramanneri zhoghovatsu, prak I. 1920 th. Noyemberi 29 — 1921 th.Phetrvari 18, Ejmiatsin, 1921, ej 73.
Բերկո Մ. Ա., Կոմիտասի անվան կոնսերվատորիա, Եր.,«Հայաստան» հրատ., 1973 թ., 168 էջ: Berko M., Komitasi anvan konservatoria, Yer., “Hayastan” hrat., 1973 th., 168 ej.
Սպենդիարյան Ա. Ա., Յերևանի պետ-կոնսերվատորիայիսիմֆոնիկ որկեստրը, //Արվեստ, 1927 թ. (Բ տարի), հունվար-փետրվար-մարտ, թիվ 3-4, էջ 5-6: Spendiaryan A., Yerevani petkonservatoriayi simfonik orkestr’, //Arvest, 1927 th. (B tari),hunvar-phetrvar-mart, thiv 3-4, ej 5-6.
Կլավեսին, Յերաժշտական գործիքների և նոտաների հարցը //Խորհրդային Հայաստան, 1928 թ., 10 ապրիլի, թիվ 84, էջ 4:Klavesin, Yerazhshtakan gortsiqneri ev notaneri hartz’//Khorhrdayin Hayastan, 1928 th., 10 aprili, thiv 84, ej 4.
ԳԱԹ, Ռոմանոս Մելիքյանի ֆոնդ, թիվ 1137, 2 էջ: GATh,Romanos Meliqyani fond, thiv 1137, 2 ej.
Бальян В., И все они были…, Ер.: Амроц груп, 2016, 312 с. Balyan V., I vse oni byli…, Yer.: izd-vo “Amrotz grup”, 2016,312 s.
Лисовский В. Г., Леонтий Бенуа (Архитекторы Санкт-Петербурга), СПб.: Белое и Черное, 2003, 352 с. Lisovskij V. G.,Leontij Benua (Arkhitektory Sankt-Peterburga), SPb.: izd-vo“Beloe i Chernoe”, 2003, 352 s.
