Ժիրայր Թորիկեանի բաղդատական շարականներու սկզբնատողերու ցուցակ

(աւազանի անունով` Յակոբ) ծն. 1935 թ. Աղեքսանդրիա-Եգիպտոս։ Նախնական ուսումը ստացած` տեղւոյն Պօղոսեան Ազգային Վարժարանին մէջ (երաժշտութեան ուսուցիչ՝ երաժիշտ-խմբավար Կարպիս Ափրիկեան): Փիտէճեանն ավարտել է Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան Դպրեվանքը (երաժշտութեան դասընթացքի ուսուցիչը՝ Համբարձում Պէրպէրեան, եկեղեցական երաժշտութեան ուսուցիչ՝շարականագէտ Գնէլ Վրդ. էրէճեան: Աշակերտութեան, իսկ 3-րդ տարին կը ստանձնէ դասապետութեան պարտականութիւն, որմէ յետոյ իրեն կը վստահուի դպրապետի պաշտօնը, կը յաճախէ Պէյրութի Պետական Երաժշտանոցը, միաժամանակ կը դառնայ ուսուցիչ Դպրեվանքի, եւ կը վարէ Կաթողիկոսարանի Ս.Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր Տաճարի երաժշտապետութեան պատասխանատու պաշտօնը (պահանջն էր խորունկ ճանաչում եւ ծանօթութիւն Հայ եկեղեցական երաժշտութեան եւ զայն կատարելու ու երգչախումբ ղեկավարելու կարողութիւն): 1960-ին, կը կազմէ 30 հոգինոց արական խումբ մը, յատկապէս հանդիսաւոր օրերուն երգելու համար Կոմիտաս Վրդ. մշակած Պատարագը Մայր Տաճարէն ներս: 1962-ին, Նիւ-Եորք հաստատուելէ ետք, Կոմիտաս Վրդ. համբաւաւոր 5 սաներէն` Միհրան Թումաճանի աջակցութեամբ կը կազմէ «Գուսան» երգչախումբը՝ 10 տարի շարունակ։ 1964-ին, պարուսոյց Նուարդ Համբարեանի հետկը հիմնէ 120 հոգինոց Ամերիկայի 1-ին երգի-պարի անսամպլը, որ Նիւ-Եորքի Համաշխարհային Տօնավաճառին մէջ Հայոց յատկացուած օրին, յատուկ ամբողջական ծրագրով 10,000-է աւելի Հայ եւ օտար հասարակութեան կը հրամցնէ Հայ ժողովրդական երգն ու պարը: Այս առթիւ Փ. արժանացաւ Նիւ-Եորքի նահանգի Կառավարիչ՝ Nelson Rockefeller-ի գնահատական եւ շնորհաւորական Վկայագիրին։ Փ. յաճախեց Նիւ-Եորքի հռչակաւոր Մաննէս երաժշտանոցը,որմէ, որպէս երգչախմբային ղեկավարի, վկայուեցաւ Պսակաւորի (B.S.) տիտղոսով: Ապա, աւելի խորացնելով իր երաժշտագիտական ուսումը Հանթըր Գոլէճի մէջ, ստացաւ Մագիստրոսի (M.S.) տիտղոս: Ան, տարիներով դասաւանդած է Նիւ-Եորքի Պետական Վարժարանէ ներս որպէս վկայեալ երաժշտութեան ուսուցչի:1969-ին, որպէս Սփիւռքահայ երաժիշտ, Հայաստանի Արտասահմանի Հետ Մշակութային Կապերի Կոմիտէին կողմէ կը հրաւիրուի Հայրենիք՝ մասնակցելու Կոմիտաս Վրդ. ծննդեան 100-ամեակի տօնակատարութեանց: Փ. 1969-1970 ուս.տարեշրջանին, կը վարէ Մաննէս երաժշտանոցի երգչախումբի փոխ-ղեկավարի պաշտօնը: Փ. եղաւ Նիւ-Եորքի Հայ Մշակութային Միութեան, այժմ Համազգային, հիմնադիր անդամներէն մին եւ իր «Գուսան» երգչախումբը դարձուց հիմն ու կորիզը նորակազմ միութեան: 1970-1981, ան կը ղեկավարէ Նիւ-Եորքի Ս. Վարդան Մայր Տաճարի արհեստավարժ երգչախումբը, զոր ինք հիմնած էր: Լարային եւ փողային գործիքներու խումբերով իր մշակած կրօնական ու ազգային-յեղափոխական երգերով ելոյթները ցարդ կը մնան անզուգական: Իր յօրինումներէն եւ մշակումներէն ոմանք կատարուած են Լիբանանի, Սուրիոյ, Եգիպտոսի, Յորդանանի, Իրաքի, Հայաստանի, Գանատայի, Յունաստանի, Արժանթինի, Ֆրանսայի, եւ Միացեալ Նահանգներու զանազան քաղաքներուն մէջ: Փ., երաժշտական ուսումնասիրութիւններով եւ քննախօսականներով կը մասնակցի Հայ մամուլին (Սփիւռք եւ Հայրենիք): Ան, յատուկ դասախօսութիւններով ելոյթներ ունեցած է եւ կ’ունենայ Միացեալ Նահանգաց Նիւ-Եորքի, Նիւ-Ճըրզիի, Պոսթոնի,Կլէնտէյլի, Ֆրէզնոյի, Վալիի, Սան Ֆրանսիսկոյի, Ուաշինկթոնի, Միշիկընի, ինչպէս նաեւ Մոնթրէալի (Գանատա) ու Աղեքսանդրիոյ (Եքիպտոս) Հայ գաղութներուն մէջ: Իր երաժշտական գործերը հրատարակուած են Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի Կաթողիկոսութեան պաշտօնաթերթ «Էջմիածին»-ին մէջ, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան պաշտօնաթերթ «Հասկ»-ին մէջ, ինչպէս նաեւ Առաջնորդարաններու եւ Համազգայինի կողմէ: Հեղինակ է 4 գիրքերու. «Հայ Յեղափոխական Երգերուն Տեղը Հայ Երաժշտութեան Պատմութեան Մէջ»` հրատ. Նիւ-Եորք, «Գրիգոր Նարեկացի Շարականագի՞ր»՝ հրատ. Էջմիածին,«Անձինք Նուիրեալք-Շարականը», Նիւ-Եորք, Սիս հրատ. եւ «Քրիստափոր Կարա-Մուրզա» մենագրութիւն, Եր., ԵՊԿ հրատարկչութիւն, 2013 թ.: Մեծ Եղեռնի 90-ամեակին առթիւ, հրատարակուեցաւ նահատակաց յիշատակին նուիրուած «Երգապսակ» անուն խտասալիկը (երգչախմբային եւ նուագախմբային)ղեկավարուած Գ. Փիտէճեանի կողմէ: Փ. արժանացած է ոսկեպատ ճպոտի, բազում գնահատագիրներու եւ յուշատախտակներու: Առ ի գնահատութիւն իր երաժշտական տասնամեակներու ազգօգուտ գործերուն, Նոյեմբեր 11, 2007-ին, Փիտէճեան արժանացաւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Հայրապետի սրբատառ Կոնդակին եւ Ս. Ներսէս Շնորհալի պատուոյ բարձր շքանշանին: Հոկտեմբեր 5, 2008-ին «Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Միութիւն»-ի Կեդրոնական Վարչութիւնը ոսկեայ մե տալով պարգեւատրեց Փ. վկայագրին վրայ հաստատելով թէ` ան «Երկարամեայ անսակարկ նուիրումով ծառայած է հայ երաժշտութեան ծանօթացման եւ զարգացման աշխատանքին»: Հոկտեմբեր 17, 2008-ին «Հայաստանի Ազգային Գրադարան»-ի Ընդհանուր Տնօրէնին`պատուարժան Տիար Դաւիթ Սարգսեանի ազնիւ տնօրինութեամբը կազմակերպուեցաւ Փ. 3 գիրքերուն եւ «Երգապսակ Եղեռնի Նահատակաց Յիշատակին»խտասալիկին նուիրուած յատուկ շնորհանդէս, ուր իր գործերը հանգամանօրէն ներկայացուելէ յետոյ «Կոմպոզիտորների Եւ Երաժշտագէտների Միութիւն»-ի նախագահը` Տիար Ռոբերթ Ամիրխանեան, բարձր գնահատելով Փ. վաստակը, պաշտօնապէս յայտարարեց անոր անդամակցութիւնը (Ամիրխանեանի խօսքերով) «Հայ երաժշտական մշակոյթին միջնա բերդ հանդիսացող Կոմպոզիտորների Եւ Երաժշտագէտների Միության»։ Ապա մեծ հանդիսութեամբ Փ.յանձնեց անդամակցութեան տետրակն ու քարդը: Հոկտեմբեր 23, 2010-ին, Երեւանի Կոմիտասի Անուան ետական Կոնսերվատորիայի Ընդհանուր Տնօրէն`Տիար Սերգէյ Սարաջեանի բարձր տնօրինութեամբ Կոնսերվատորիայի հրատարակչական բաժնի՝ «ԵՊԿ հրատարակչության» Տնօրէնուհի, երաժշտագիտուհի`Տիկին Գոհար Շագոյեանի ներածական խոսքով եւ կազմակերպչական աշխատանքներով, Արամ Խաչատուրեան Տուն-Թանգարանի ահլիճին մէջ, պերճաշուքհանդիսութեամբ` երգչախումբերու, մեներգողներու, նուագողներու կատարումներով (նաեւ Փ. գործերէն) եւ դասախօսներու, փրոֆէսորներու ելոյթներով, ինչպէս նաեւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Հայրապետին ներկայացուցիչ` Բարձր. Տ. Տաթեւ Արք. Սարգիսեանի փոխանցած Վեհափառ Հայրապետին օրհնութիւններով,շնորհաւորանքներով, քաջալերանքներով ու իր ալ անձնական յուշերու զուարթ պատումներով եւ խանդավառ մաղթանքներով նշուեցաւ Փ. Ծննդեան 75-ամեակն ու գործունէութեան 50-ամեակը: Նաեւ կատարուեցաւ շնորհանդէսը Կոնսերվատորիայի պաշտօնական պարբերաթերթի` «Երաժշտական Հայաստան» միջազգային երաժշտագիտական ամսագրի հանդէսի 2 ()372010 թիւին, զոր նուիրուած էր Փ. ծննդեան 75-մեակին: Հոկտեմբեր 29, 2010-ին, Երեւանի Կոմիտասի Անուան Պետական Կոնսերվատորիայի յարգարժան Տնօրէնի նախագահութեամբ ժողովի հրաւիրուած «Գիտխորհուրդ»-ի որոշման համաձայն, Տիար Սերգէյ Սարաջեան, իր Տեսչարանին մէջ, ի ներկայութեան երաժշտագէտներու պատուական խումբի մը, մեծ ուրախութեամբ եւ անդիսաւորութեամբ Գ. Փ. Յանձնեց «Պատուաւոր Փրոֆէսորի Կոչում»-ի վկայականը, Կոնսերվատորիայի Բարձրագոյն պատիւը: Գ. Փ. իր ազգային համոզումներով ու գործունէութիւններով, իր ունեցած երաժշտական բազմակողմանի հմտութիւնով խորք ու որակ տուած է եւ կու տայ Նիւ Եորքի եւ շրջակայքի Հայ գաղութի մշակութային կեանքին: