«Աշոտ Զոհրաբյանի ստեղծագործական կյանքի էջեր»
Բանալի բառեր-:
Աշոտ Զոհրաբյան, արդի հայ երաժշտություն, նոր մտածողություն, սինթետիկ կոմպոզիտորական տեխնիկաներԱմփոփում
Սվետլանա Սարգսյանի առաջարկվող նյութը հեղինակի տարբեր ժանրերի պատկանող տեսքստերի համադ- րում է, որը լսարանում է հայ ականավոր կոմպոզիտորիներից մեկի՝ Աշոտ Պատվականի Զոհրաբյանի (1945-2023) կյանքի ստեղծագործության էջերը։ Այն բացվում է Սարգսյանի ներածական հոդվածով: Ի դեպ, նա մի շարք վեր- լուծական, կենսագրական և երաժշտաբննադատական, ինչպես նաև երաժշտական հանրագիտարանների «Contemporary Composers»' (London-Chicago, 1992), «The New Grove’s Dictionary of Music and Musicians II». Revised Edition (London, 2001), «Die Musik in Geschichte und Gegenwart» Gbr, Bd. 17 ( Kassel, 2007) հոդվածներ է նվի- րել Զոհրաբյանին: Ներածական հոդվածին հաջորդում են Սարգսյանի երկու հրապարակումները «Ազգ» օրաթերթում (Երևան), որոնբ վկայում են Զոհրաբյանի կոմպոզիտորական արվեստի միջազգային նվաճումը: Առաջին հոդվածը' «Ավարտվող տարվա հետբով» (23 դեկտեմբերի, 2000 թ.), նվիրված է ֆրանսիական ձայնագրող ընկերության և երաժշտական հրատարակչության «Le Chant du Monde»f. կողմից հեղինակային ձայնասկավառակի թողարկմանը (հրատարակված CD շարբ «Musique aujourd’hui»): հոդվածը համալրվում է ձայնասկավառակի բուկլե- տում Զոհրաբյանի. հինգ ստեղծագործությունների վերաբերյալ վերլուծական ծանոթագրությամբ: Դրանբ են' Առաջին չարային կվարտետը «Narcisse», «Ritual» երեբ ֆլեյտաների համար, «Parable» և «Serenade»' տասներեբ գործիքների համար, «Բումերանգի, խաղեր.»' անսամբլի, համար: Եռալեզու բուկլետից վերլուծական ծանոթագրության անգլերեն տարբերակը ներկայացված է այստեղ: Սարգսյանի. երկրորդ հոդվածը' «Աշոտ Զոհրաբյանի. երաժշտությունը ԱՄՆ-ում» (1 հուլիսի, 2023 թ.), լուսաբանում է կոմպոզիտորի, ամերիկյան այցը, որը նշանավորվել է նրա կամերային ստեղծագործությունների, կատարման հաջողությամբ: ԱՄՆ ուղևորությունը դարձավ ամերիկյան ավանգարդ «Kronos Quartet» հետ Զոհրաբյանի համագործակցության տրամաբանական ավարտը, որին կոմպոզիտորը նվիրեց իր լարային 1-ին կվարտետը «Narcisse» (1994 թ.), իսկ ավելի ուշ' նրա պատվերով գրել է լարային 2-րդ կվարտետը «Kronos» (1998 թ.): Աշոտ Զոհրաբյանի ստեղծագործական ժառանգությունը XX դարավերջի և XXI դարասկզբի ոչ միայն հայկական, այլև համաշխարհային ակադեմիական երաժշտության կարևորագույն մասն է: Կոմպոզիտորի, ստեղծած ոճն իր մեջ միավորում է արևմտաեվրոպական, նախ և առաջ' ֆրանսիական և ավստրո-գերմանական, դպրոցների նորարարությունը հայ մոնոդիկ մտածողության հատկանիշների հետ: Սա երաժշտության գեղագիտական ընկալումն է, որպես ներբին ներդաշնակության առարկա, մասնավորապես մտբի ներհայեցողությունը, կոմպոզիցիոն բաժինների համաչափությունը, դիատոնիկ մոդուսների արմատական նշանակությունը, ինտերվալային և ռիթմիկ կառուցվածբների փոփոխականությունը: հմուտ պոլիֆոնիկ տեխնիկայի, փոփոխական ֆակտուրայի շնորհիվ Զոհրաբյանն ստեղծում է անհատական գրելաոճը, որը տպավորիչ է մոբիլ հնչյունային ձևերի բարդությամբ և միևնույն ժամանակ երաժշտական զարգացման հեռանկարի հստակությամբ, ամբողջի տրամաբանությամբ:
